28/12/2017

Phụ nữ nên đọc: u xơ tử cung được chẩn đoán và điều trị như thế nào?

U xơ tử cung là gì?

U xơ tử cung (thuật ngữ y học gọi là myomas hay leiomyomas) là khối u lành tính có thể phát triển đơn lẻ hoặc hình thành nhiều khối u trong tử cung. Kích thước khối u cũng có thể nhỏ như hạt táo hoặc rất lớn như một quả bưởi. Trong những trường hợp bất thường, u xơ tử cung có thể có kích thước rất lớn.

Đây là một bệnh lý khá phổ biến. Các nghiên cứu về dịch tễ học cho thấy, u xơ tử cung là yếu tố hàng đầu dẫn tới chỉ định phẫu thuật căt bỏ tử cung tại Hoa Kỳ. Cho đến nay, các nhà khoa học còn chưa thống nhất về nguyên nhân gây ra căn bệnh này nhưng các nghiên cứu cho thấy có những yếu tố nguy cơ có liên quan tới u xơ tử cung.

- Cân nặng: phụ nữ béo phì dễ bị u xơ tử cung hơn so với phụ nữ gầy.

- Chế độ ăn: ăn quá nhiều thịt đỏ, thịt đùi và thịt bò.

- Hormon: sự phát triển của u xơ tử cung phụ thuộc vào mức độ thay đổi hormon của phụ nữ.

- Độ tuổi: phụ nữ có độ tuổi trung bình từ 35 – 54 tuổi có nhiều nguy cơ bị bệnh nhất.

- Di truyền: nếu mẹ bị u xơ tử cung, con gái có nhiều nguy cơ bị bệnh.

- Huyết áp: người huyết áp cao có nguy cơ cao bị u xơ tử cung.

Chẩn đoán và điều trị:

Các triệu chứng thường gặp khiến người bệnh đi khám và phát hiện ra u xơ tử cung bao gồm: cảm thấy nặng bụng, đau bụng, xuất huyết nặng trong kỳ kinh, thường xuyên đi tiểu, đau khi đi tiểu, đau thắt lưng, đau khi giao hợp. Một số phụ nữ bị u xơ tử cung nhưng không hề cảm thấy có triệu chứng hay dấu hiệu nào mà bệnh chỉ tình cờ phát hiện qua thăm khám sức khỏe định kỳ. Phần lớn những trường hợp này là do khối u có kích thước nhỏ hoặc ở vị trí không chèn ép các tạng lân cận trong vùng chậu. Vì thế, chị em phụ nữ theo định kỳ nên thường xuyên khám phụ khoa để kiểm tra sức khỏe và nếu có những triệu chứng nghi ngờ kể trên thì nên đi khám ngay để sàng lọc, phát hiện và xử trí bệnh từ sớm.

Bằng cách siêu âm và thăm khám vùng chậu, các Bác sĩ có thể phát hiện vị trí, kích thước của khối u xơ tử cung. Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh cao cấp hơn như MRI có thể giúp xác định được kích cỡ và thể tích khối u. 

Thông thường các u xơ nhỏ, không có triệu chứng sẽ không cần điều trị gì đặc biệt ngoại trừ chú ý theo dõi qua kiểm tra định kỳ hàng năm. Trong trường hợp khối u gây ra các triệu chứng ảnh hưởng tới chất lượng sống người bệnh (như rối loạn kinh nguyệt, đau đớn, chèn ép...), các phương pháp điều trị sẽ được cân nhắc. Y học hiện đại có nhiều phương pháp điều trị u xơ tử cung như điều trị nội khoa: uống thuốc nội tiết tố, ức chế khối u phát triển - hiệu quả thường không chắc chắn, phẫu thuật bóc tách nhân xơ, phẫu thuật cắt tử cung cả khối hoặc bán phần (để lại cổ tử cung), phẫu thuật nội soi: rất phù hợp trong trường hợp khối u xơ dưới thanh mạc (mặt ngoài tử cung), tiêm xơ động mạch tử cung và đặc biệt, một phương pháp điều trị mới do các nhà khoa học Isarel-Mỹ phát minh và đã ứng dụng thành công trên hàng chục ngàn người ở 89 trung tâm y tế trên toàn thế giới: phương pháp sử dụng năng lượng sóng siêu âm hội tụ để điều trị dưới sự hướng dẫn của cộng hưởng từ (hay còn gọi là FUS MRI).

Phương pháp điều trị u xơ không cần phẫu thuật bằng năng lượng sóng siêu âm hội tụ (FUS) dưới hướng dẫn của cộng hưởng từ (MRI) được thực hiện trên một tổ hợp thiết bị đặc biệt, tối tân. Sau khi xác định vị trí khối u trên máy MRI, bộ phận đầu phát sóng siêu âm hội tụ năng lượng tích hợp với máy MRI hoạt động tạo hiệu ứng nhiệt đốt tế bào u và làm giảm tưới máu nuôi khối u. Chu trình này được lặp lại nhiều lần trên các vị trí khác nhau của khối u để đảm bảo sau điều trị khối u sẽ thoái biến.

Ưu điểm đặc biệt của FUS-MRI so với các phương pháp điều trị u xơ tử cung khác là không xâm lấn, bảo tồn tử cung và phần phụ cho người phụ nữ vì thế không ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Sóng siêu âm về bản chất không phải là chùm tia i-on hóa như tia X-Q nên an toàn với các mô lành trên đường mà nó đi qua. Ca điều trị kéo dài từ 3-4 tiếng đồng hồ nhưng không đụng chạm dao kéo, thông thường không phải gây mê  vì thế sẽ giảm chi phí chăm sóc sức khỏe sau điều trị và không phải nghỉ dưỡng nhiều ngày, không ảnh hưởng đến hiệu quả lao động, người bệnh có thể ra về trong ngày hoặc xuất viện vào ngày hôm sau. Bệnh nhân cũng sẽ không có sẹo mổ và bảo tồn được tử cung.

Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng có thể điều trị bằng FUS - MRI mà các Bác sĩ sẽ phải tiến hành tư vấn, sàng lọc, đánh giá và lựa chọn bệnh nhân theo các tiêu chí rất chặt chẽ của công nghệ.

Tại Việt Nam, phương pháp FUS-MRI được Cục khoa học công nghệ, Bộ Y Tế tổ chức nghiên cứu ứng dụng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Bảo Sơn 2. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sau 1-2 tháng, các triệu chứng trước điều trị như đau bụng, ra máu cục, đa kinh, rong kinh của bệnh nhân được cải thiện đáng kể. Kết quả tái khám ở cac thời điểm quy định trong phác đồ cho thấy hiệu quả điều trị cao, thông thường kích thước khối u giảm 30-50% sau một năm điều trị, một số trường hợp giảm 80-90%. Đặc biệt đã có 3 trường hợp mang thai và sinh con hoàn toàn khỏe mạnh.

Bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa Bảo sơn 2 đang thao tác vận hành máy MRI

Phương pháp FUS-MRI đã được áp dụng từ lâu ở các quốc gia châu Âu, Mỹ, Canada, Đức, Nhật, song còn khá mới mẻ ở Việt Nam. Mặc dù vậy, xu hướng điều trị không xâm lấn ngày càng trở lên phổ biến và không ngừng mở rộng chỉ định đối với nhiều bệnh phức tạp hơn như khối u ở vú, ung thư xương, u tiền liệt tuyến... Bệnh viện Đa khoa Bảo Sơn 2 là đơn vị tiên phong cập nhật xu hướng mới này và đã nghiên cứu ứng dụng thành công việc sử dụng FUS MRI trong điều trị u xơ tử cung.