06/12/2021

Mẹ bầu cần biết nguyên nhân, biến chứng và cách phòng ngừa nhau tiền đạo

Trong quá trình mang thai, khi thai phát triển, nhau thai đôi khi không nằm ở vị trí phù hợp. Mà chúng có thể ở vị trí gây ảnh hưởng đến thai kỳ. Vị trí nguy hiểm hay gặp là nằm ngang qua cổ tử cung - được gọi là nhau tiền đạo (rau tiền đạo). Tình trạng này có thể làm chảy máu nhiều, gây không ít nguy hiểm cho mẹ và thai nhi nếu không được xử lý kịp thời. 

1. Nhau tiền đạo là gì?

Nhau tiền đạo(rau tiền đạo) là tình trạng nhau không bám hoàn toàn ở mặt trước và sau đáy tử cung như bình thường mà 1 phần hoặc toàn bộ ở đoạn dưới tử cung. Hay nói cách khác là nhau thai nằm chặn ngay cổ tử cung người mẹ, làm cản đường ra của em bé. Hầu hết các trường hợp nhau tiền đạo được chẩn đoán bằng siêu âm vào 3 tháng giữa thai kỳ. Qua siêu âm, ngoài việc khảo sát hình thái thai nhi, ước tính trọng lượng....bác sĩ có thể xác định vị trí bánh nhau thai.

Dựa vào vị trí bám, nhau tiền đạo được chia thành 4 loại:

• Nhau tiền đạo bám thấp: bờ bánh nhau bám vào đoạn dưới tử cung, chưa đến lỗ trong cổ tử cung

• Nhau tiền đạo bám mép: bờ bánh nhau bám đến bờ lỗ trong cổ tử cung

• Nhau tiền đạo bán trung tâm: bánh nhau che kín 1 phần lỗ trong cổ tử cung

• Nhau tiền đạo trung tâm: bánh nhau che kín hoàn toàn trong cổ tử cung, chiếm tỉ lệ 20 - 30% các trường hợp.

2. Nguyên nhân gây ra nhau tiền đạo:

Nhau thai có thể phát triển ở bất cứ nơi nào mà phôi làm tổ trong tử cung. Trường hợp, phôi làm tổ ngay phần dưới của tử cung sẽ dẫn đến nhau thai phát triển ở đó. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhau tiền đạo

Theo các chuyên gia về sản khoa chia sẻ 1 số yếu tố nguy cơ có thể gặp ở những thai phụ như:

• Có tiền sử bị sảy thai hoặc nạo thai nhiều lần

• Trải qua sinh nở nhiều lần

• Tiền sử bị viêm nhiễm tử cung

• Thai phụ mang thai khi lớn tuổi (trên 35 tuổi)

• Thai phụ đã từng mắc nhau tiền đạo ở những lần mang thai trước

• Tử cung có hình dạng bất thường

• Thai phụ sử dụng nhiều chất kích thích, đặc biệt là hút thuốc lá

3. Những biến chứng thường gặp

Nhau tiền đạo có thể dẫn đến tình trạng băng huyết trong thai kỳ và ngay cả khi sinh, gây nhiều nguy hiểm, đe dọa tính mạng cả thai phụ và thai nhi. Cụ thể:

Đối với mẹ:

• Thai phụ bị mất nhiều máu gây choáng, sốc và có thể đe dọa đến tính mạng của mẹ

• Tăng nguy cơ nhiễm trùng, rối loạn đông máu

• Phẫu thuật cắt bỏ tử cung(nếu nhau thai không tách ra khỏi niêm mạc tử cung), tổn thương hệ niệu

• Sinh mổ lấy thai là lựa chọn duy nhất

Đối với thai nhi

• Thai nhi bị suy dinh dưỡng, suy thai

• Ngôi thai bất thường như ngôi mông hoặc ngôi nằm ngang

• Sinh non, thậm chí tử vong.

Những sản phụ mắc bệnh rau tiền đạo cần được nằm nghỉ ngơi, hạn chế đi lại và tránh quan hệ tình dục hay bất kỳ tác động gây tổn thương nào ở cổ tử cung hoặc co thắt tử cung như thăm khám âm đạo, kích thích đầu vú.... Và nên được theo dõi chặt chẽ và nhập viện sớm trước khi có dấu hiệu chuyển dạ.

4. Phương pháp chẩn đoán:

Việc chẩn đoán được thực hiện thông qua phương pháp siêu âm. Qua đó, có thể xác định được vị trí bánh nhau bám ở vùng nào của tử cung: mặt trước, bám thấp,....

Các phương pháp siêu âm cũng có ý nghĩa trong chẩn đoán nhau tiền đạo biến chứng nhau cài răng lược. Hình ảnh siêu âm cho thấy khoảng cách giữa bánh nhau và thành bàng quang thu hẹp lại, mạch máu xuyên qua thành cơ tử cung đến thành bàng quang trên phổ siêu âm doppler. Biến chứng này thường được khuyến cáo thực hiện siêu âm phát hiện sớm từ sau tuần thai thứ 28. 

5. Phương pháp điều trị rau tiền đạo

Nguyên tắc chung của điều trị nhau tiền đạo là thực hiện cầm máu cứu thai phụ. Tùy vào tuổi thai, mức độ xuất huyết và khả năng nuôi dưỡng sơ sinh cũng như đánh giá mức độ truyền bù máu phù hợp mà các bác sĩ sẽ chỉ định nên kéo dài tuổi thai hoặc mổ lấy thai

5.1. Trường hợp nhau tiền đạo khi chưa chuyển dạng

• Sử dụng thuốc giảm co như spasmaverine 40mg (1-4 viên/ngày), salbutamol, progesterone;

• Có thể sử dụng corticoid giúp phổi thai nhi trưởng thành sớm

• Thai phụ cần nghỉ ngơi, hạn chế đi lại, thực hiện chế độ ăn uống bổ sung các chất dinh dưỡng

• TH thai nhi đủ tháng: bác sĩ có thể chỉ định mổ lấy thai chủ động trong trường hợp nhau tiền đạo trung tâm, còn những trường hợp khác có thể cân nhắc theo dõi đến lúc chờ chuyển dạ

• Trường hợp nhau thai xuất huyết nhiều, đe dọa tính mạng thai phụ: thực hiện mổ lấy thai ở bất kỳ tuổi thai nào.

5.2. Trường hợp nhau tiền đạo khi chuyển dạ

• Trường hợp nhau tiền đạo trung tâm hoặc bán trung tâm: mổ lấy thai

• Trường hợp nhau bám mép: mổ lấy thai cấp cứu nếu thai phụ xuất huyết nhiều. Nếu thai phụ xuất huyết ít, ngôi thế và cổ tử cung thuận lợi. Thực hiện bấm ối và xé màng ối về phía không có bánh nhau để cầm máu. Sau khi xé màng ối nhưng vẫn ra máu thì mổ lấy thai, còn không ra máu thì theo dõi đường âm đạo

• Trường hợp nhau bám thấp: mổ lấy thai nếu ra nhiều máu, nếu ra ít máu hoặc không ra máu nên theo dõi chuyển dạ.

5.3. Biến chứng nhau cài răng lược

Biến chứng nhau cài răng lượng được xem là hình thái lâm sàng nặng nhất của nhau tiền đạo, lúc này mạch máu tăng sinh nhiều ở đoạn dưới tử cung, đâm xuyên vào bàng quang thường gặp ở những thai phụ có vết mổ đẻ cũ. Do đó, việc phẫu thuật rất khó khăn, mất rất nhiều máu và tổn thương đến bàng quang.

Trường hợp này cần mổ lấy thai chủ động khi thai đủ tháng. Bác sĩ sẽ mổ dọc thân tử cung phía trên chỗ bánh nhau thai bám hoặc ở đáy tử cung để lấy thai. Bác sĩ thường không bóc nhau thai và cắt tử cung để hạn chế tối đa sự mất máu.

6. Cách phòng ngừa nhau tiền đạo mẹ bầu cần nên biết

Để có 1 thai kỳ khỏe mạnh và quá trình sinh nở an toàn, tránh được những biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi, mẹ bầu nên:

• Tuân thủ đúng các chỉ định mổ lấy thai để tránh sẹo tử cung không cần thiết

• Hạn chế mang thai khi đã lớn tuổi, không khuyến cáo mang thai khi đã có đủ con

• Nghỉ ngơi, tránh việc nặng nhọc

• Không hút thuốc lá, cũng như tránh hít phải khói thuốc lá khi mang thai

• Nhập viện theo dõi khi được chẩn đoán mắc bệnh ở những tháng cuối thai kỳ

• Đến ngay các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và chẩn đoán chính xác khi có những dấu hiệu kể trên 

Như vậy, rau tiền đạo là một trong những biến chứng thai kỳ gây nguy hiểm cho cả thai phụ và thai nhi. Thai phụ được chẩn đoán mắc rau tiền đạo cần được nhập viện theo dõi chặt chẽ, nhất là vào những tháng cuối thai kỳ để có đánh giá chính xác, toàn diện và có quyết định chấm dứt thai kỳ thích hợp. Việc phẫu thuật lấy thai cần được thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, đầy đủ máy móc và trang thiết bị hiện đại hỗ trợ. Đồng thời được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. 

Mọi thông tin về bệnh và dịch vụ Thai Sản trọn gói tại bệnh viện đa khoa Bảo Sơn, mẹ bầu xin vui lòng gọi tới Tổng đài 1900 599 858 hoặc Hotline 091 585 0770 để được tư vấn miễn phí.

(Bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa)